Chất xơ sau khi đi vào cơ thể không sinh năng lượng, không chứa protein nhưng lại hấp thu nhiều nước và có sức giãn nở nên có tác dụng làm tăng nhanh hoạt động của đường ruột, giúp cơ thể hấp thu những chất dinh dưỡng khác. Ngoài ra, chất xơ còn có tác dụng giúp bài tiết các chất bã và các vi khuẩn độc hại ra ngoài cơ thể. Vì thế, những món ăn chứa chất xơ có thể phòng và chữa trị được bệnh táo bón.
Chất xơ trong rau quả
Những món ăn chứa chất xơ có thể phòng và chữa trị được bệnh táo bón. Chất xơ bao gồm loại xơ hòa tan và xơ không hòa tan. Chất xơ hòa tan có tác dụng phòng ngừa và hạn chế bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch. Chất xơ không hòa tan có tác dụng phòng chống các bệnh dạ dày và đường ruột, kích thích co bóp dạ dày và rất tốt cho việc bài tiết.
Điều tra nghiên cứu của các chuyên gia dinh dưỡng ở nhiều nước trên thế giới cho thấy: Những vùng người dân có thói quen ăn nhiều thịt, ăn ít rau thì tỷ lệ ung thư đại tràng cao hơn so với những khu vực người dân sử dụng những thực phẩm giàu chất xơ. Thông thường, trong đại tràng có một số vi khuẩn độc hại, nếu chất xơ trong thức ăn ít khiến cho độ bám dính tăng lên, gây táo bón.
Khi cơ thể hấp thu nhiều chất béo và thịt cá nhưng lại thiếu chất xơ không hòa tan, các loại vi khuẩn yếm khí trong dạ dày sẽ tăng mạnh, khiến sự phân giải chất đạm, chất béo hạn chế, có nguy cơ dẫn đến ung thư đường ruột. Những thực phẩm có nhiều chất xơ sẽ làm cho thể tích phân tăng lên, làm giảm thời gian tiếp xúc giữa độc tố trong phân với niêm mạc dạ dày và ruột, kích thích đại tràng làm việc, vì thế hạn chế bệnh ung thư đường ruột.
Hàng ngày chỉ cần ăn một số loại rau, hoa quả, lương thực vừa phải là có thể thỏa mãn được nhu cầu chất xơ
Ngoài ra, thường xuyên ăn các thực phẩm có chất xơ còn có thể phòng ngừa được bệnh tiểu đường, cân bằng đường huyết, tiêu hao bớt năng lượng thừa nên hạn chế tình trạng tăng cân đồng thời phòng chống được bệnh sỏi mật.
Tuy nhiên, trong chế độ ăn uống hàng ngày cơ thể chỉ hấp thu một lượng chất xơ vừa đủ. Nếu chế độ ăn uống quá nhiều chất xơ sẽ ảnh hưởng đến hấp thụ protein, chất béo và các nguyên tố vi lượng khác. Trẻ em ăn quá nhiều chất xơ sẽ ảnh hưởng đến việc hấp thụ canxi, sắt, kẽm…
Chất xơ có ở nhiều trong các thức ăn mà chúng ta vẫn thường sử dụng hàng ngày. Những thực phẩm có nhiều chất xơ đứng đầu là rau xanh (chiếm khoảng 22%), ngũ cốc nguyên cám, các loại đậu quả (đậu xanh, đậu vàng) và các loại quả… Vì thế, hàng ngày chúng ta chỉ cần ăn một số loại rau, hoa quả, lương thực vừa phải là có thể thỏa mãn được nhu cầu chất xơ đối với cơ thể.
Trong ăn uống hàng ngày, rau tươi có vai trò đặc biệt quan trọng. Tuy lượng protid và lipid trong rau tươi không đáng kể, nhưng chúng cung cấp cho cơ thể nhiều chất hoạt tính sinh học, đặc biệt là các muối khoáng có tính kiềm, các vitamin, các chất pectin và axit hữu cơ. Ngoài ra trong rau tươi còn có loại đường tan trong nước và chất xenluloza.
Một đặc tính sinh lý quan trọng của rau tươi là chúng có khả năng gây thèm ăn và ảnh hưởng tới chức phận tiết của tuyến tiêu hoá. Tác dụng này đặc biệt rõ rệt ở các loại rau có tính tinh dầu như rau mùi, rau thơm, hành, tỏi…Ăn rau tươi phối hợp với những thức ăn nhiều protid, lipid, glucid làm tăng rõ rệt sự tiết dịch của dạ dày. Thí dụ: trong chế độ ăn có cả rau và protid thì lượng dịch vị tiết ra tăng gấp hai lần so với chế độ ăn chỉ có protid. Cũng vì vậy, bữa ăn có rau tươi tạo điều kiện thuận lợi cho sự tiêu hoá và hấp thu các thành phần dinh dưỡng khác.
Ngoài ra men trong rau tươi có ảnh hưởng tốt tới quá trình tiêu hoá, như các men trong củ hành có tác dụng tương tự men pepsin của dịch vị, các men của cải bắp và xà lách cũng có tác dụng tương tự trypsin của tuyến tuỵ.
Về thành phần và giá trị dinh dưỡng của rau tươi có khác nhau tuỳ theo từng loại rau. Lượng protid trong rau tươi nói chung thấp (dao động từ 0,5-1,5%). Tuy vậy có nhiều loại rau người ta thấy một hàm lượng protid đáng kể như nhóm đậu tươi, đậu đũa (4-6 %), rau muống (2,7%), rau sắng (3,9%), rau ngót (4,1 %), cần tây (3,1%), su hào, rau giền, rau đay (1,8-2,2%). Về glucid, trong rau tươi có các loại đường đơn dễ hấp thu , tinh bột, xenluloza và các chất pectin. Hàm lượng trung bình của glucid trong rau tươi khoảng 3-4 %, có những loại có tới 6-8%. Chất xenluloza của rau có vai trò sinh lý lớn vì cấu trúc của nó mịn màng hơn xenluloza của ngũ cốc. Trong rau, xenluloza ở dưới dạng liên kết với các chất pectin tạo thành phức hợp pectin-xenluloza có tác dụng kích thích mạnh chức năng nhu động ruột và tiết dịch của ruột giúp tiêu hoá dễ dàng.
Rau tươi là nguồn vitamin và muối khoáng quan trọng. Nhu cầu về vitamin và muối khoáng của con người được cung cấp qua bữa ăn hàng ngày qua rau tươi. Hầu hết các loại rau tươi thường dùng của nhân dân ta đều giàu vitamin nhất là vitamin A và C là những vitamin hầu như không có hoặc có chỉ có rất ít trong thức ăn động vật. Các chất khoáng trong rau tươi cũng rất quan trọng. Trong rau có nhiều chất khoáng có tính kiềm như kali, canxi, magiê. Chúng giữ vai trò quan trọng trong cơ thể và cần thiết để duy trì kiềm toan. Trong cơ thể những chất này cho những gốc tự do cần thiết để trung hoà các sản phẩm axít do thức ăn hoặc do quá trình chuyển hoá tạo thành. Đặc biệt rau có nhiều kali ở dưới dạng kali cacbonat, muối kali của các axít hữu cơ và nhiều chất khác dễ tan trong nước và dịch tiêu hoá. Các muối kali làm giảm khả năng tích chứa nước của protid ở tổ chức, do đó có tác dụng lợi tiểu. Lượng magiê trong rau tươi cũng rất đáng chú ý, dao động từ 5-75mg%. Đặc biệt là các loại rau thơm, rau giền, rau đậu có nhiều magiê.
Rau còn là nguồn chất sắt quan trọng. Sắt trong rau được cơ thể hấp thu tốt hơn sắt ở các hợp chất vô cơ. Các loại rau đậu, sà lách là nguồn mangan tốt. Tóm lại rau tươi có vai trò quan trọng trong dinh dưỡng; bữa ăn hàng ngày của chúng ta không thể thiếu rau. Điều quan trọng là phải đảm bảo rau sạch, không có vi khuẩn gây bệnh và các hoá chất độc nguy hiểm.
(thông tin tổng hợp)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét